تداوم کسب‌وکار و بازیابی پس از بحران (BCDR)

تداوم کسب‌وکار و بازیابی پس از بحران (BCDR) مجموعه‌ای از روش‌های مرتبط است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا پس از وقوع یک حادثه نامطلوب به فعالیت خود ادامه دهند. مقاومت در برابر بحران‌ها به یک واژه کلیدی برای سازمان‌ها تبدیل شده است که با تهدیدات مختلفی از جمله بلایای طبیعی، پاندمی‌ها و حملات سایبری مواجه هستند. در این شرایط، BCDR اهمیت بیشتری پیدا کرده است. هر سازمانی، از کسب‌وکارهای کوچک تا بزرگ‌ترین شرکت‌ها، به فناوری‌های دیجیتال وابسته هستند تا درآمدزایی کنند، خدمات ارائه دهند و از مشتریان خود که همیشه انتظار دارند برنامه‌ها و داده‌ها در دسترس باشند، پشتیبانی کنند.

کریستوف برتراند، مدیر عملیاتی گروه استراتژی داده و تحلیل در ESG، می‌گوید: “داده‌های حیاتی زمانی برای توقف ندارند. حتی برای داده‌های غیر حیاتی، مردم تحمل کمی دارند.”

طبق نظرسنجی موسسه آپ‌تایم در سال ۲۰۲۳، ۵۵٪ از پاسخ‌دهندگان در سه سال گذشته دچار قطعی شده‌اند. این نظرسنجی نشان می‌دهد که تمرکز بیشتر بر روی روش‌های BCDR به بهبودهای پیوسته منجر شده است، اما هنوز کارهای بیشتری برای انجام باقی‌مانده است. این مقاله توضیحاتی درباره اهمیت BCDR، افراد درگیر در این فرآیند و چگونگی ساخت یک برنامه BCDR است. همچنین سناریوهای رایج، استانداردها، الگوها، نرم‌افزارها و خدمات مرتبط با برنامه‌ریزی BCDR را بررسی میکنم.

تداوم کسب‌وکار و بازیابی پس از بحران (BCDR) چیست؟

تداوم کسب‌وکار و بازیابی پس از بحران (BCDR) مجموعه‌ای از رویه‌ها و فرآیندهای مرتبط است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا پس از وقوع یک حادثه نامطلوب همچنان عملیاتی باقی بمانند. این رویکرد شامل برنامه‌ریزی برای حوادث مختلف و مدیریت تغییرات است تا اطمینان حاصل شود که سازمان می‌تواند به سرعت به شرایط عادی بازگردد. (BCDR) مخفف Business Continuity and Disaster Recovery است که به تداوم کسب‌وکار و بازیابی پس از بحران اشاره دارد.

چرا BCDR مهم است؟

نقش BCDR کاهش اثرات قطعی و اختلالات بر عملیات کسب‌وکار است. این روش‌ها به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا پس از وقوع مشکلات به فعالیت خود بازگردند، خطر از دست دادن داده‌ها و آسیب‌های اعتباری را کاهش دهند و عملیات را بهبود بخشند.

چگونه یک تحلیل BCDR انجام دهیم؟

1. تحلیل تأثیر کسب‌وکار (BIA):
   • شناسایی و اولویت‌بندی فرآیندهای حیاتی کسب‌وکار
   • ارزیابی اثرات مالی و عملیاتی وقفه‌ها
   • تعیین زمان بازیابی قابل تحمل (RTO) و نقطه بازیابی قابل تحمل (RPO)
2. تحلیل ریسک:
   • شناسایی تهدیدات و آسیب‌پذیری‌ها
   • ارزیابی احتمال وقوع و تأثیر هر ریسک
   • توسعه استراتژی‌های کاهش ریسک
3. توسعه برنامه‌ها:
   • ایجاد برنامه‌های بازیابی پس از بحران (DRP) و تداوم کسب‌وکار (BCP)
   • تعریف نقش‌ها و مسئولیت‌ها
   • تهیه و نگهداری لیست تجهیزات، منابع و تأمین‌کنندگان حیاتی
4. آزمایش‌ها و تمرین‌ها:
   • اجرای تمرین‌های منظم برای بررسی آمادگی و اثربخشی برنامه‌ها
   • بررسی و به‌روزرسانی برنامه‌ها بر اساس نتایج تمرین‌ها و تغییرات کسب‌وکار
5. آموزش‌ها:
   • آموزش کارکنان درباره وظایف و مسئولیت‌های خود در زمان بحران
   • ارائه دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های آموزشی برای افزایش آگاهی و مهارت‌ها

تداوم کسب‌وکار و بازیابی پس از بحران (BCDR) چیست؟

تداوم کسب‌وکار و بازیابی پس از بحران (BCDR) مجموعه‌ای از روش‌های مرتبط است که به سازمان کمک می‌کند پس از وقوع حادثه‌ای ناگوار به فعالیت خود ادامه دهد. هدف BCDR کاهش ریسک و بازگرداندن سازمان به وضعیت عادی پس از وقفه‌های ناگهانی است. این روش‌ها همچنین خطر از دست دادن داده‌ها را کاهش می‌دهند و احتمال وقوع بحران‌ها را کم می‌کنند، که به حفظ و حتی بهبود اعتبار سازمان کمک می‌کند.

تفاوت بین تداوم کسب‌وکار و بازیابی از بحران چیست؟

تداوم کسب‌وکار (BC) بیشتر پیش‌گیرانه است و به فرآیندها و رویه‌هایی اشاره دارد که سازمان باید برای اطمینان از ادامه فعالیت‌های حیاتی در طی و پس از بحران اجرا کند. بازیابی از بحران (DR) بیشتر واکنشی است و شامل مراحل خاصی است که سازمان باید برای از سرگیری عملیات پس از وقوع حادثه انجام دهد. BC بیشتر بر کل سازمان متمرکز است، در حالی که DR بر زیرساخت‌های فناوری تمرکز دارد. بازیابی از بحران بخشی از برنامه‌ریزی تداوم کسب‌وکار است که بر دسترسی آسان به داده‌ها پس از بحران متمرکز است.

تفاوت بین مقاومت کسب‌وکار و تداوم کسب‌وکار چیست؟

تداوم کسب‌وکار به حفظ عملکردهای حیاتی در طول و پس از بحران می‌پردازد، در حالی که مقاومت کسب‌وکار بر سازگاری و توانایی سازمان در مواجهه با تغییرات ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی تأکید دارد. مقاومت کسب‌وکار به توانایی سازمان در جذب و تطبیق در یک محیط متغیر اشاره دارد تا به اهداف خود دست یابد و موفق شود.

تفاوت بین مقاومت سازمانی و مقاومت عملیاتی چیست؟

مقاومت عملیاتی بیشتر به خطوط خاص کسب‌وکار، فرآیندهای کسب‌وکار یا سیستم‌ها متمرکز است و به توانایی سیستم‌ها در مقاومت، جذب و بازیابی از وقوع حوادث ناگوار اشاره دارد که ممکن است به انجام عملکردهای مأموریتی آسیب برساند.

مثال‌هایی از سناریوهای BCDR

مدیران BCDR باید برای مجموعه‌ای گسترده از رویدادهای مخرب آماده باشند. این سناریوها می‌توانند به تنهایی یا به صورت ترکیبی رخ دهند. به عنوان مثال، پاندمی COVID-19 باعث اختلالات زنجیره تأمین و افزایش تعداد افرادی که شغل خود را ترک کردند، شد. همچنین، حملات سایبری مانند باج‌افزار اغلب پس از بلایای طبیعی رخ می‌دهند.

بلایای طبیعی

رویدادها: طوفان‌ها، گردبادها، سیل‌ها، زلزله‌ها، آتش‌سوزی‌ها اقدامات:

• ارزیابی سطح ریسک سازمان
• پیاده‌سازی استراتژی‌های مناسب
• ایجاد پشتیبان‌گیری منظم از داده‌ها و انتقال به مکان‌های امن

مثال موفق: شرکتی که پس از وقوع سیل، به سرعت به بازیابی داده‌ها از طریق سرورهای پشتیبان واقع در منطقه‌ای دیگر اقدام کرد و توانست به فعالیت‌های خود ادامه دهد. مثال ناموفق: شرکتی که پس از زلزله، به دلیل عدم داشتن سرورهای پشتیبان در مکان‌های دیگر، داده‌های مهم خود را از دست داد و عملیات خود را متوقف کرد.

قطعی برق

رویدادها: بلایای طبیعی، نقص تجهیزات، بار اضافی شبکه اقدامات:

• استفاده از ژنراتورهای دیزلی و UPS برای دیتاسنترها
• استفاده از پاوربانک‌ها برای کارکنان خانگی

مثال موفق: شرکتی که با استفاده از ژنراتورهای دیزلی و UPS توانست در هنگام قطعی برق به فعالیت خود ادامه دهد. مثال ناموفق: شرکتی که به دلیل عدم آمادگی برای قطعی برق، تمامی سیستم‌هایش از کار افتاد و ضررهای مالی زیادی را متحمل شد.

حملات سایبری

رویدادها: حوادث امنیتی، حملات باج‌افزار اقدامات:

• پیاده‌سازی سیستم‌های امنیتی قوی
• آموزش کارکنان درباره تهدیدات سایبری
• ایجاد نسخه‌های پشتیبان منظم از داده‌ها

مثال موفق: شرکتی که با استفاده از نسخه‌های پشتیبان و سیستم‌های امنیتی قوی، توانست پس از حمله باج‌افزار به سرعت بازیابی شود. مثال ناموفق: شرکتی که به دلیل عدم داشتن نسخه‌های پشتیبان و ضعف در سیستم‌های امنیتی، پس از حمله باج‌افزار دسترسی به داده‌های حیاتی خود را از دست داد.

خرابی‌های IT

رویدادها: نقص سخت‌افزاری، اشکالات نرم‌افزاری، خطاهای انسانی اقدامات:

• نگهداری و به‌روزرسانی منظم تجهیزات
• آموزش کارکنان درباره نحوه استفاده صحیح از سیستم‌ها
• ایجاد برنامه‌های بازیابی سریع

مثال موفق: شرکتی که با داشتن برنامه‌های بازیابی سریع و آموزش مناسب کارکنان، توانست پس از نقص سخت‌افزاری به سرعت به وضعیت عادی بازگردد. مثال ناموفق: شرکتی که به دلیل عدم نگهداری و به‌روزرسانی منظم تجهیزات، به مدت طولانی با خرابی IT مواجه شد و از دسترسی به داده‌های مهم محروم ماند.

بحران‌های بهداشت عمومی

رویدادها: پاندمی‌ها، بحران‌های بهداشتی اقدامات:

• اجرای پروتکل‌های فاصله‌گذاری اجتماعی
• فراهم کردن امکانات کار از راه دور
• ارائه آموزش‌های بهداشتی به کارکنان

مثال موفق: شرکتی که با اجرای سریع پروتکل‌های بهداشتی و فراهم کردن امکانات کار از راه دور، توانست در طول پاندمی COVID-19 به فعالیت‌های خود ادامه دهد. مثال ناموفق: شرکتی که به دلیل عدم آمادگی برای بحران‌های بهداشتی، نتوانست به موقع پروتکل‌های لازم را اجرا کند و بسیاری از کارکنانش را از دست داد.

تهدیدات امنیت فیزیکی

رویدادها: خشونت در محل کار، ناآرامی‌های مدنی اقدامات:

• تقویت امنیت فیزیکی و سایبری
• ایجاد پروتکل‌های واکنش سریع
• آموزش کارکنان درباره رفتارهای ایمنی

مثال موفق: شرکتی که با تقویت امنیت فیزیکی و سایبری و آموزش مناسب کارکنان، توانست در برابر تهدیدات امنیتی مقاوم بماند. مثال ناموفق: شرکتی که به دلیل عدم تقویت امنیت فیزیکی و عدم آموزش مناسب کارکنان، با خسارات زیادی مواجه شد.

اختلالات زنجیره تأمین

رویدادها: رویدادهای ژئوپلیتیکی، پاندمی‌ها، اختلالات حمل‌ونقل اقدامات:

• ایجاد منابع جایگزین
• برنامه‌ریزی برای مسیرهای تأمین جدید
• افزایش موجودی مواد اولیه

مثال موفق: شرکتی که با ایجاد منابع جایگزین و برنامه‌ریزی برای مسیرهای تأمین جدید، توانست در برابر اختلالات زنجیره تأمین مقاومت کند. مثال ناموفق: شرکتی که به دلیل عدم آمادگی برای اختلالات زنجیره تأمین، نتوانست به موقع مواد اولیه مورد نیاز خود را تامین کند و تولیداتش متوقف شد.

چرا باید از BCDR استفاده کنید و چه زمانی باید فعال شود؟

استفاده از استراتژی BCDR به دلایل زیر ضروری است:

1. حفاظت از جان و ایمنی کارکنان: امنیت و سلامتی کارکنان اولویت اصلی هر سازمان است. برنامه‌های BCDR به حفظ ایمنی افراد در مواقع بحران کمک می‌کنند.
2. تضمین دسترسی به خدمات مشتریان: در مواقع بحران، اطمینان از ادامه خدمات به مشتریان حیاتی است. BCDR به سازمان‌ها کمک می‌کند تا خدمات خود را حتی در شرایط نامطلوب ارائه دهند.
3. حفاظت از جریان درآمد: اختلالات می‌توانند منجر به کاهش درآمد شوند. BCDR به حفظ و حتی افزایش جریان درآمد در مواقع بحرانی کمک می‌کند.
4. حفظ موقعیت رقابتی و مدیریت شهرت: استراتژی‌های BCDR به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا در بازار رقابتی باقی بمانند و شهرت خود را حفظ کنند.
5. رعایت الزامات قانونی و انطباق: قوانین و مقررات مختلف مانند HIPAA و FINRA الزاماتی برای پیگیری BCDR دارند که سازمان‌ها باید رعایت کنند.

موارد فعال‌سازی BCDR

استراتژی‌های BCDR در مواقع مختلفی فعال می‌شوند، از جمله:

1. حوادث طبیعی: مانند طوفان‌ها، زلزله‌ها و سیل‌ها که می‌توانند باعث اختلالات جدی شوند.
2. قطع برق: قطعی برق می‌تواند ناشی از بلایای طبیعی، نقص تجهیزات یا بار اضافی شبکه باشد.
3. حملات سایبری: حملات مانند باج‌افزار می‌توانند دسترسی به فایل‌های حیاتی را قطع کنند.
4. بحران‌های بهداشت عمومی: پاندمی‌ها و بحران‌های بهداشتی که نیاز به اجرای پروتکل‌های بهداشتی و کار از راه دور دارند.
5. تهدیدات امنیت فیزیکی: شامل خشونت در محل کار و ناآرامی‌های مدنی.
6. اختلالات زنجیره تأمین: رویدادهای ژئوپلیتیکی و اختلالات حمل‌ونقل که می‌توانند مشکلات زنجیره تأمین را ایجاد کنند.

فرآیند تصمیم‌گیری برای فعال‌سازی BCDR

فعال‌سازی برنامه BCDR نیازمند تصمیم‌گیری دقیق و بررسی تأثیرات مالی و عملیاتی است. این تصمیم‌گیری معمولاً توسط کمیته‌ای از مدیران اجرایی انجام می‌شود که شامل بررسی دقیق شرایط و ارزیابی نیازهای سازمان برای فعال‌سازی برنامه است. انگیزه‌ها برای توسعه استراتژی BCDR:

1. حفاظت از جان و ایمنی کارکنان
2. تضمین دسترسی به خدمات مشتریان
3. حفاظت از جریان درآمد
4. حفظ موقعیت رقابتی و مدیریت شهرت
5. رعایت الزامات قانونی و انطباق

موارد فعال‌سازی BCDR:

1. حوادث طبیعی
2. قطع برق
3. حملات سایبری
4. بحران‌های بهداشت عمومی
5. تهدیدات امنیت فیزیکی
6. اختلالات زنجیره تأمین

فعال‌سازی BCDR معمولاً توسط کمیته‌ای از مدیران ارشد صورت می‌گیرد که تأثیرات مالی و عملیاتی آن را بررسی می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که برنامه به طور مؤثر اجرا می‌شود و اهداف سازمان را در مواقع بحران حفظ می‌کند.

تیم‌های مدیریت BCDR

تیمی که برنامه BCDR را تدوین، مدیریت و در صورت بروز بحران اجرا می‌کند، باید چند‌منظوره باشد و از تخصص‌ها و دیدگاه‌های مختلف در سازمان بهره ببرد.

رهبری تیم BCDR

رهبری تیم BCDR بسته به اندازه و نوع سازمان متغیر است. در شرکت‌های بزرگ، مسئول مدیریت ریسک ممکن است رئیس تیم باشد و نماینده‌ای از بخش IT به عنوان نایب‌رئیس عمل کند. در سازمان‌های کوچک‌تر، ممکن است CFO یا رئیس بخش IT مسئولیت رهبری تیم را بر عهده داشته باشد.

اعضای تیم BCDR

اعضای تیم معمولاً شامل نمایندگان از بخش‌های کلیدی سازمان مانند امور مالی، حسابداری، تأسیسات، بازاریابی، روابط عمومی و حقوقی هستند. جمع‌آوری نظرات و اطلاعات از این اعضا برای توسعه یک برنامه جامع BCDR بسیار مهم است.

مدیریت پروژه

برای جمع‌آوری اطلاعات و اجرای تحلیل‌های لازم، مدیریت پروژه اهمیت ویژه‌ای دارد. منصوب کردن یک مدیر پروژه برای هدایت فرآیند تدوین برنامه BCDR می‌تواند مفید باشد.

نگهداری مستمر برنامه BCDR

تیم BCDR باید به طور مستمر برنامه‌های تداوم کسب‌وکار را به‌روزرسانی کند. به دلیل تغییرات مداوم در فناوری‌ها و ابتکارات کسب‌وکار، برنامه‌های BCDR نیاز به نگهداری منظم دارند.

آموزش و گواهینامه‌ها

اعضای تیم BCDR می‌توانند از برنامه‌های آموزشی و گواهینامه‌های مرتبط با تداوم کسب‌وکار استفاده کنند. مؤسساتی مانند Business Continuity Institute و BCM Institute گواهینامه‌ها و دوره‌های مختلفی در این زمینه ارائه می‌دهند.

تحلیل تأثیر کسب‌وکار (BIA) و ارزیابی ریسک

اولین گام در این فرآیند جمع‌آوری اعضای تیم مدیریت BCDR برای انجام BIA است. این گروه اطلاعات لازم را از ذینفعان کسب‌وکار جمع‌آوری کرده و تحلیل‌های لازم را انجام می‌دهند. سپس تمرکز تیم به ارزیابی ریسک معطوف می‌شود که شامل شناسایی تهدیدات بالقوه و ارزیابی احتمال وقوع آن‌ها است.

استفاده از ماتریس ارزیابی ریسک

ماتریس ارزیابی ریسک می‌تواند تهدیدات، احتمال وقوع و پیامدهای بالقوه آن‌ها را خلاصه کند. این مستندات به همراه گزارش BIA برای تدوین یک استراتژی جامع BCDR استفاده می‌شوند.

چگونه یک برنامه BCDR ایجاد کنیم

سازمان‌ها می‌توانند برنامه BCDR را به دو بخش BC (تداوم کسب‌وکار) و DR (بازیابی از بحران) تقسیم کنند.

برنامه تداوم کسب‌وکار (BCP) شامل:

• اطلاعات تماس: فهرستی از تماس‌های اضطراری و اطلاعات ارتباطی کارکنان کلیدی.
• رویه‌های مدیریت تغییر: دستورالعمل‌هایی برای مدیریت تغییرات در برنامه BCP.
• راهنمایی‌های نحوه و زمان استفاده از برنامه: دستورالعمل‌های مشخص در مورد زمانی که برنامه باید فعال شود و چگونه.
• مراحل گام‌به‌گام: فهرستی از مراحل دقیق برای حفظ تداوم عملیات کسب‌وکار در مواقع بحران.
• برنامه زمان‌بندی برای بررسی، آزمایش و به‌روزرسانی برنامه: برنامه‌ای برای بازبینی و به‌روزرسانی منظم BCP به منظور اطمینان از به‌روز بودن و کارایی آن.

برنامه بازیابی از بحران (DRP) شامل:

• خلاصه‌ای از مراحل کلیدی و اطلاعات تماس: فهرستی از تماس‌های اضطراری و مراحل اولیه برای بازیابی.
• مسئولیت‌های تیم DR: توضیح وظایف و مسئولیت‌های هر عضو تیم DR.
• راهنمایی‌های نحوه استفاده از برنامه: دستورالعمل‌های مشخص در مورد زمانی که برنامه باید فعال شود و چگونه.
• بیانیه سیاست DR: بیان خط مشی‌ها و سیاست‌های بازیابی از بحران.
• اهداف و تاریخچه برنامه: توضیح اهداف اصلی DRP و تاریخچه توسعه آن.
• اطلاعات مربوط به ریسک‌های جغرافیایی: شناسایی و ارزیابی ریسک‌های مربوط به موقعیت جغرافیایی سازمان.
• مراحل پاسخگویی و بازیابی بحران: دستورالعمل‌های دقیق برای واکنش و بازیابی از بحران.
• ابزارهای تأیید هویت: فهرستی از ابزارها و روش‌های تأیید هویت برای دسترسی به سیستم‌ها و اطلاعات.

توسعه BCP و DRP

توسعه BCP و DRP معمولاً با تحلیل تأثیر کسب‌وکار (BIA) و ارزیابی ریسک آغاز می‌شود. سایر مراحل شامل کاهش ریسک و برنامه ارتباطات اضطراری است.

مراحل توسعه:

1. تحلیل تأثیر کسب‌وکار (BIA): شناسایی و ارزیابی فرآیندهای حیاتی کسب‌وکار و تأثیر احتمالی وقفه‌ها.
2. ارزیابی ریسک: شناسایی تهدیدات بالقوه و ارزیابی احتمال و تأثیر آن‌ها.
3. کاهش ریسک: تدوین راهکارهایی برای کاهش احتمال وقوع و تأثیر تهدیدات شناسایی شده.
4. برنامه ارتباطات اضطراری: توسعه راهکارهای ارتباطی برای اطمینان از اطلاع‌رسانی به موقع در مواقع بحران.

تست BCDR

تست برنامه BCDR اطمینان می‌دهد که رویه‌های بازیابی همان‌طور که انتظار می‌رود عمل خواهند کرد. آزمایش‌ها می‌توانند از ساده (تمرین‌های روی میز) تا پیچیده (شبیه‌سازی کامل) متغیر باشند. حتی آزمایش‌های ساده نیز نیازمند زمان، بودجه، حمایت مدیریت و مشارکت کارکنان هستند.

انواع تست‌ها:

1. تمرین‌های روی میز: مرور رویه‌های BCDR با تیم‌های مربوطه بدون اجرای واقعی آن‌ها.
2. آزمایش‌های شبیه‌سازی: شبیه‌سازی بحران و اجرای برنامه‌های BCDR در شرایط کنترل شده.
3. آزمایش‌های کامل: اجرای کامل برنامه‌های BCDR در محیط واقعی برای ارزیابی آمادگی و کارایی.

مدیریت هزینه‌های BCDR

تغییرات در تهدیدها یا فعالیت‌های جدید کسب‌وکار ممکن است نیاز به گسترش پوشش BCDR داشته باشد. مدیران BCDR باید بر اساس یک پرونده کسب‌وکار سرمایه‌گذاری‌های جدید را توجیه کنند. باید توازنی بین سطح سرمایه‌گذاری در روش‌های BCDR و اثرات مالی پیش‌بینی شده از سناریوهای مختلف فاجعه برقرار شود.

نکات کلیدی مدیریت هزینه:

1. ارزیابی هزینه‌ها و مزایا: تحلیل دقیق هزینه‌ها و مزایای هر اقدام BCDR.
2. بودجه‌بندی دقیق: تخصیص منابع مالی به‌طور دقیق بر اساس اولویت‌های BCDR.
3. توجیه سرمایه‌گذاری: ارائه دلایل قانع‌کننده برای سرمایه‌گذاری در راهکارهای BCDR بر اساس تحلیل‌های مالی و ریسک.

برنامه BCDR یک ابزار حیاتی برای اطمینان از تداوم عملیات کسب‌وکار و بازیابی سریع از بحران‌ها است. ایجاد و نگهداری یک برنامه مؤثر نیازمند تلاش مستمر، همکاری تیمی و توجه به تغییرات محیطی و تکنولوژیکی است. با اجرای دقیق BCP و DRP، سازمان‌ها می‌توانند ریسک‌های خود را به حداقل برسانند و از سلامت و پایداری کسب‌وکار خود اطمینان حاصل کنند.

استانداردها، قالب‌ها، نرم‌افزار و خدمات برای برنامه‌ریزی BCDR

سازمان‌هایی که به فرآیند برنامه‌ریزی تداوم کسب‌وکار و بازیابی از بحران (BCDR) می‌پردازند، منابع متعددی برای استفاده دارند که شامل استانداردها، قالب‌ها، نرم‌افزارها و خدمات مشاوره‌ای می‌شود.

استانداردهای BCDR

نهادهای استانداردگذاری دولتی و خصوصی، از جمله NIST و ISO، راهنمایی‌هایی در زمینه BCDR منتشر کرده‌اند. این استانداردها چارچوب‌هایی برای ساخت برنامه‌های BCDR ارائه می‌دهند. برخی از این استانداردها عبارتند از:

• ISO 22316:2017 – اصول و ویژگی‌های تداوم سازمانی
• مثال: استفاده از این استاندارد به سازمان‌ها کمک می‌کند تا ویژگی‌های لازم برای مقاومت و بازیابی پس از بحران را تقویت کنند.
• ISO 22301:2019 – سیستم‌های مدیریت تداوم کسب‌وکار
• مثال: این استاندارد به سازمان‌ها کمک می‌کند تا برنامه‌های BCP خود را براساس بهترین شیوه‌ها طراحی و پیاده‌سازی کنند.
• ISO 22313:2020 – راهنمای استفاده از ISO 22301
• مثال: استفاده از این راهنما به سازمان‌ها کمک می‌کند تا مفاهیم و روش‌های عملی برای پیاده‌سازی ISO 22301 را بهتر درک کنند.
• ISO/IEC 27031:2011 – راهنمای آمادگی فناوری اطلاعات و ارتباطات برای تداوم کسب‌وکار
• مثال: این استاندارد به سازمان‌ها کمک می‌کند تا استراتژی‌های آمادگی فناوری اطلاعات و ارتباطات خود را توسعه دهند.
• ISO 31000:2018 – راهنمای مدیریت ریسک
• مثال: استفاده از این استاندارد به سازمان‌ها کمک می‌کند تا فرآیندهای مدیریت ریسک خود را بهبود بخشند و به صورت منظم تهدیدات را ارزیابی کنند.

قالب‌های برنامه‌ریزی BCDR

قالب‌ها فرم‌های پیش‌فرضی هستند که سازمان‌ها می‌توانند برای ایجاد اسناد برنامه‌ریزی BCDR استفاده کنند. برخی از قالب‌ها به برنامه BCDR به طور کلی پرداخته و برخی دیگر به جنبه‌های خاص برنامه‌ریزی BCDR می‌پردازند.

• قالب تحلیل تأثیر کسب‌وکار (BIA): شامل فرم‌ها و جداولی برای ارزیابی تأثیرات مختلف بر عملیات سازمان.
• مثال: استفاده از این قالب به سازمان‌ها کمک می‌کند تا نقاط بحرانی در فرآیندهای خود را شناسایی کنند.
• قالب ارزیابی ریسک: شامل جداولی برای شناسایی و ارزیابی ریسک‌ها و تعیین اقدامات کاهش‌دهنده.
• مثال: این قالب به سازمان‌ها کمک می‌کند تا تهدیدات بالقوه را به‌طور دقیق‌تر بررسی کنند.
• قالب برنامه تداوم کسب‌وکار (BCP): شامل دستورالعمل‌ها و چک‌لیست‌هایی برای توسعه یک برنامه تداوم کسب‌وکار.
• مثال: استفاده از این قالب به سازمان‌ها کمک می‌کند تا فرآیندهای خود را به‌صورت سیستماتیک مستند کنند.
• قالب برنامه بازیابی از بحران (DRP): شامل مراحل بازیابی از بحران و اطلاعات تماس ضروری.
• مثال: این قالب به سازمان‌ها کمک می‌کند تا در مواقع بحران به‌سرعت به وضعیت عادی بازگردند.

نرم‌افزارهای BCDR

نرم‌افزارهای تخصصی BCDR به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا برنامه‌های تداوم کسب‌وکار و بازیابی از بحران را ایجاد کنند. این نرم‌افزارها معمولاً شامل فعالیت‌های مختلف برنامه‌ریزی مانند تحلیل تأثیر کسب‌وکار (BIA) و ارزیابی ریسک می‌شوند و قابلیت‌های پاسخگویی به حادثه را ارائه می‌دهند.

• Fusion Framework System™: این نرم‌افزار به سازمان‌ها کمک می‌کند تا برنامه‌های BCDR خود را مدیریت و به‌روزرسانی کنند.
• مثال: Fusion Framework System™ ابزارهایی برای مدیریت تغییرات و پیگیری اجرای برنامه‌ها ارائه می‌دهد.
• Avalution Consulting’s Catalyst: این نرم‌افزار به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا برنامه‌های BCDR خود را ایجاد و مدیریت کنند.
• مثال: Catalyst امکان تحلیل تأثیر کسب‌وکار و ارزیابی ریسک را فراهم می‌کند.
• RecoveryPlanner RPX: این نرم‌افزار به سازمان‌ها کمک می‌کند تا برنامه‌های تداوم کسب‌وکار و بازیابی از بحران را توسعه دهند و آزمایش کنند.
• مثال: RPX ابزارهایی برای شبیه‌سازی بحران‌ها و ارزیابی عملکرد برنامه‌ها دارد.

خدمات مشاوره‌ای

خدمات مشاوره‌ای در زمینه BCDR نیز برای سازمان‌هایی که نیاز به راهنمایی و کمک در ایجاد و مدیریت برنامه‌های BCDR دارند، بسیار مفید است. مشاوران می‌توانند بر اساس بهترین شیوه‌ها و تجربیات خود، به سازمان‌ها در ایجاد برنامه‌های مؤثر BCDR کمک کنند.

• Deloitte: ارائه خدمات مشاوره‌ای برای توسعه و بهبود برنامه‌های BCDR.
• مثال: مشاوران Deloitte با استفاده از تجربیات خود به سازمان‌ها در شناسایی نقاط ضعف و تقویت فرآیندهای BCDR کمک می‌کنند.
• PwC: ارائه خدمات مشاوره‌ای در زمینه تداوم کسب‌وکار و بازیابی از بحران.
• مثال: مشاوران PwC با استفاده از بهترین شیوه‌ها به سازمان‌ها در طراحی و پیاده‌سازی برنامه‌های BCDR کمک می‌کنند.
• KPMG: ارائه خدمات مشاوره‌ای برای بهبود مقاومت کسب‌وکار و مدیریت ریسک.
• مثال: مشاوران KPMG به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا فرآیندهای مدیریت بحران و بازیابی خود را بهبود بخشند.

با استفاده از استانداردها، قالب‌ها، نرم‌افزارها و خدمات مشاوره‌ای، سازمان‌ها می‌توانند برنامه‌های تداوم کسب‌وکار و بازیابی از بحران خود را به‌طور موثر توسعه داده و مدیریت کنند. این منابع به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا ریسک‌ها را کاهش دهند، عملیات خود را بهبود بخشند و از تاثیرات منفی بحران‌ها جلوگیری کنند.

سوالات متداول درباره BCDR

BCDR چیست؟

تداوم کسب‌وکار و بازیابی پس از بحران (BCDR) مجموعه‌ای از رویه‌ها و فرآیندها است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا پس از وقوع یک حادثه همچنان عملیاتی باقی بمانند. هدف BCDR اطمینان از ادامه فعالیت‌های حیاتی سازمان و بازگشت سریع به شرایط عادی پس از وقوع بحران است.

BCDR در رایانش ابری چیست؟

BCDR در رایانش ابری شامل استفاده از خدمات ابری برای ایجاد برنامه‌های تداوم کسب‌وکار و بازیابی از بحران است. این خدمات به سازمان‌ها اجازه می‌دهند تا داده‌ها و برنامه‌های خود را در صورت بروز حادثه قابل دسترسی و بازیابی نگه دارند. استفاده از خدمات ابری، انعطاف‌پذیری و سرعت بازیابی را افزایش می‌دهد.

اصطلاحات BCDR چیست؟

اصطلاحات مهم در BCDR شامل موارد زیر است:

• تحلیل تأثیر کسب‌وکار (BIA): فرآیندی برای شناسایی و ارزیابی اثرات مالی و عملیاتی ناشی از اختلالات در کسب‌وکار.
• ارزیابی ریسک: فرآیند شناسایی تهدیدات بالقوه و ارزیابی احتمال وقوع و پیامدهای آن‌ها.
• بازیابی از بحران (DR): فرآیندها و مراحل لازم برای بازیابی از بحران و بازگشت به شرایط عادی.
• تداوم کسب‌وکار (BC): رویه‌ها و فرآیندهایی که اطمینان می‌دهند کسب‌وکار بتواند در طی و پس از بحران به فعالیت‌های حیاتی خود ادامه دهد.
• مدیریت بحران: فرآیند برنامه‌ریزی و اجرا برای مقابله با بحران‌های پیش‌آمده.

BCDR در Azure چیست؟

BCDR در Azure به مجموعه‌ای از ابزارها و خدمات مایکروسافت Azure اشاره دارد که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا برنامه‌های تداوم کسب‌وکار و بازیابی از بحران را پیاده‌سازی و مدیریت کنند. Azure Site Recovery و Azure Backup از جمله خدمات اصلی BCDR در Azure هستند که امکان پشتیبان‌گیری و بازیابی سریع را فراهم می‌کنند.

ConnectWise BCDR چیست؟

ConnectWise BCDR یک راه‌حل جامع برای تداوم کسب‌وکار و بازیابی از بحران است که توسط شرکت ConnectWise ارائه می‌شود. این راه‌حل شامل ابزارهایی برای پشتیبان‌گیری، بازیابی و مدیریت بحران است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا در مواجهه با اختلالات، از داده‌های خود حفاظت کرده و به سرعت بازیابی شوند.

مزایای برنامه BCDR چیست؟

مزایای برنامه BCDR شامل موارد زیر است:

• کاهش ریسک از دست رفتن داده‌ها: با داشتن یک برنامه BCDR، خطر از دست رفتن داده‌ها به حداقل می‌رسد.
• افزایش اطمینان مشتریان: مشتریان اطمینان بیشتری به سازمان‌هایی دارند که برنامه‌های BCDR مؤثر دارند.
• حفظ شهرت سازمان: برنامه‌های BCDR به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا اعتبار و شهرت خود را در مواجهه با بحران‌ها حفظ کنند.
• توانایی بازیابی سریع از بحران‌ها: با داشتن رویه‌ها و فرآیندهای مشخص، سازمان‌ها می‌توانند به سرعت از بحران‌ها بازیابی شوند و به شرایط عادی بازگردند.